DUO-studieschuld aflossen via werkgever – kansen en uitdagingen

Enige tijd geleden kopte het FD: ‘Werkgevers lokken jonge werknemer met studieschuldregeling.’ Kamerleden stelden hierover vragen aan de staatssecretaris van Financiën en de minister van OCW, vermoedelijk in de hoop op een gerichte vrijstelling voor studieschulden. De staatssecretaris deed echter geen concrete toezeggingen. De kans op een extra gerichte vrijstelling lijkt klein, of in elk geval niet gunstiger dan de huidige vrijstellingen binnen de vrije ruimte.

Het aflossen van een DUO-studieschuld via de werkgever is een aantrekkelijke arbeidsvoorwaarde, vooral in een krappe arbeidsmarkt. Toch heeft de staatssecretaris geen plannen voor een aanvullende gerichte vrijstelling. Daarbij speelt ook de vraag wat jonge talenten doen zodra hun schuld is afgelost. Vertrekken ze dan? Creatieve arbeidsvoorwaarden helpen om hen duurzaam te binden en behouden.
Voor werkgevers met lager opgeleid personeel biedt zo’n gerichte vrijstelling weinig toegevoegde waarde. Wel ziet de staatssecretaris dat een fiscaal gunstige aflossing een werkgever aantrekkelijker maakt. Werknemers lossen hun schuld waarschijnlijk sneller af als het financieel loont. Dat maakt starters op de huizenmarkt bijvoorbeeld minder risicovol voor hypotheekverstrekkers. Maar…

De werkkostenregeling is bedoeld voor zakelijke voorzieningen en milde belasting op vergoedingen voor zaken met een mate van privégebruik. Een fiscaal gunstige aflossing van studieschuld valt daar formeel niet onder. Toch kunnen werkgevers binnen de vrije ruimte eigen keuzes maken, zolang deze gebruikelijk zijn. Omdat lang niet alle werkgevers werknemers met een studieschuld hebben, is een aparte vrijstelling niet voor de hand liggend.

In 2024 had ongeveer de helft van de studenten een studieschuld van € 20.000 of meer. De aflostermijn is verlengd naar 35 jaar, met kwijtschelding van de restschuld daarna. Voor 2025 verwacht DUO zo’n € 60 miljoen aan kwijtscheldingen. Redeneren dat een fiscale vrijstelling die schuld zou verminderen (‘vestzak-broekzak’) gaat niet op. Elk ministerie heeft zijn eigen begroting, en zelfs binnen de loonheffingen geldt budgetneutraliteit. Een extra gerichte vrijstelling zou dus waarschijnlijk de vrije ruimte verkleinen om die budgetneutraliteit te kunnen waarborgen. Veel werkgevers zouden dan nadeel ondervinden terwijl maar een klein deel profijt heeft. Bovendien geldt al een lange aflosperiode van 35 jaar. Alles afwegend is zo’n gerichte vrijstelling inefficiënt.

Vanaf 2027 stijgt de vrije ruimte naar 2,16% over de fiscale loonsom tot € 400.000. Daarmee ontstaat iets meer ruimte om een DUO-studieschuld belastingvrij af te lossen.

In steeds meer cao’s is de fiscaal vriendelijke aflossing van studieschuld opgenomen in het IKB, cafetariasysteem of het Employee Benefits-pakket. Het jaarlijks aflosbare bedrag varieert, maar blijft binnen de € 2.400 die de Belastingdienst als gebruikelijk beschouwt. Kleine werkgevers nemen deze optie minder snel op.

Zonder cao of regeling kunnen werkgevers zelf invulling geven aan hun arbeidsvoorwaarden. Bijvoorbeeld: per gewerkt uur een bedrag toevoegen aan het IKB-budget. Zo worden extra uren aantrekkelijker en blijft de verdeling eerlijk. De hoogte van het bedrag kan worden afgestemd op de vrije ruimte. Goede arbeidsvoorwaarden zijn leeftijdsbewust: denk aan studieschuldaflossing, extra vakantie, vitaliteitsopties of pensioenopbouw.

Overschrijding van de vrije ruimte leidt tot 80% eindheffing. Die ruimte is vaak al benut door andere voorzieningen. Werkgevers moeten vooraf keuzes maken: welke faciliteiten zijn strategisch belangrijk? Denk aan het toevoegen van een bedrag per gewerkt uur of een vast jaarlijks bedrag aan het IKB. Binnen een uitruilsysteem kiest de werknemer zelf waaraan hij dat besteedt (fiets, aflossing studieschuld, vrije dagen). Dit vergroot waardering én bespaart premies.

Uitruil is alleen toegestaan met toekomstig loon of nog te genieten vakantie-uren. De ruil mag niet botsen met wettelijke regels: het restant aantal vakantiedagen mag niet onder het wettelijke minimum dalen. Elke ruil moet met een addendum bij het contract worden vastgelegd. De werknemer bevestigt met zijn handtekening de gevolgen voor fiscaal loon. Die kunnen ook doorwerken in andere regelingen, zoals uitkeringen of toeslagen.
De regeling brengt administratieve lasten met zich mee. HR en salarisadministratie moeten keuzes documenteren, bewijsstukken controleren en mutaties verwerken. Het systeem moet jaarlijks worden bijgewerkt met nieuwe fiscale voorwaarden.